Xử lý lá mía không đốt sau khi thu hoạch

     Việc áp dụng khoa học kĩ thuật vào viêc thâm canh mía đã đem lại lợi ích kinh tế rất lớn. Cơ giới hóa ngành nông nghiệp trồng mía đã được nhiều nông dân quan tâm đến. Kết quả là đã thu được thành quả to lớn trong việc thâm canh mía. Năng suất mía và chất lượng mía được tăng lên. Sản phẩm đường sản xuất từ mía được nâng cao, có thể cạnh tranh với các sản phẩm mía đường trên thế giới.

     Ngoài những chương trình sẽ và đang triển khai về công nghệ giống, đấu tranh sinh học, cày bừa giới hạn…việc cải tạo đất, bảo vệ môi trường như chủ trương bóc lá mía, xen canh, luân canh… chẳng phải là công việc mới lạ mà thực tế việc: “Bóc lá mía tủ lá và trồng xen canh, luân canh các loại cây họ đậu, đã được nhiều nước trên thế giới, hay ở Việt Nam ta thực hiện và đã có nhiều tài liệu sách báo nói về lĩnh vực này. Song, việc triển khai thực hiện ở mức độ nào, kết quả ra sao vẫn còn nhiều hạn chế trong việc đúc kết, truyền bá nhất là việc đốt lá mía sau thu hoạch.
 

Ảnh hưởng của việc đốt lá mía.
 

     Một trong những giải pháp có hữu hiệu cao trong việc phòng chống cháy mía là bóc lá mía. Bóc lá mía là việc làm khó, còn có một số vùng, quốc gia chưa thật sự quan tâm chú ý cũng như công cụ cơ giới cho việc bóc lá mía. Song, theo công dụng, tập quán canh tác của các vùng chẳng hạn như ở Việt Nam các vùng mía ở miền Bắc, khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long, ngoài công dụng của lá mía làm vật liệu lợp nhà, chất đốt, thức ăn gia súc, các dạng chất liệu khác… người ta còn tiến hành bóc lá mía phủ đất chống cỏ dại sói mòn, giữ độ ẩm, tăng lượng mùn, làm tăng khả năng hoạt động có hiệu quả của các loải vi sinh vật cùng chung sống trong lòng đất và môi trường. Việc bóc tủ lá mía (không đốt lá mía) là một trong các yếu tố hữu hiệu trong việc kiến tạo nguồn vi sinh vật cùng chung sống trong lòng đất là việc làm cần thiết, có ý nghĩa hết sức thiết thực hiện tại cũng như lâu dài. Việc làm này có mang lại kết quả hay không phụ thuộc rất nhiều vào sự hiều biết, hưởng ứng của cộng đồng nhất là những người quản lý điều hành và thiết thực hơn hết chính là người trồng mía. Và đây là một số hậu quả gây ra khi việc đốt lá mía sau khi thu hoạch :

   1. Gây suy thoái cấu tượng của đất và môi trường.
   2. Gây thiệt hại khó có khả năng phục hồi về tiềm năng ban đầu, còn chưa kể hết bao mất mát lớn khác.
   3.Đốt lá mia còn giải phóng ra lượng khí cacbonic(C02), oxyt nitric(N20) và một số chất khác tích lũy trong bầu không khí.
   4. Phá hủy tầng khí ozôn và làm nóng môi trường trái đất. Người ta tính rằng khi đốt lá mía nó sẽ giái phóng hàng năm ra bầu khí quyển 24 tấn khí C02  mặc dù cây mía là cây có khả năng cố định khí cacbonic khá cao (20 hoặc 25%). Làm tăng nhiệt độ không khí do tăng nồng lượng khi carbon trong không khí. (Khí oxít nitơ có khả năng làm nóng không khí gấp 250 lần so với carbonic). Điều này có thể tránh được nếu ta thu hoạch mía không đốt lá, thu hoạch mía xanh (Salgado và các cộng sự, 2001).
   5. Việc đốt những tàn dư sau thu hoạch mía sẽ tạo điều kiện dễ dàng cho việc chăm sóc mía gốc.
   6. Mất vào (đưa trở lại) khí quyển 41kg N/ha, tương đương 180-190 kg urê).
   7. Chất lượng đường trong công nghiệp tốt, nhưng không có gì nghi ngờ là dung dịch nước mía sẽ khó khăn trong lọc và làm sạch, điều có thể thấy dạng kết tinh nhiều trong nấu và bốc hơi bắt buộc phải dùng nhiều vôi hơn trong giai đoạn lắng lọc.
   8.Dung dịch nước mía đốt thường bị phân hủy cao hơn mía không đốt nên phải ép ngay.
   9.Đốt mía có thể xua đuổi hoặc tiêu diệt côn trùng có hại cây mía, nhưng đồng thời cũng loại trừ những côn trùng (thiên địch) có lợi cho cây trồng (cho dù là thời gian cháy dài hay ngắn), hậu quả xấu của chúng là rất rõ rệt. Nhất là những vùng ruộng mía bị đốt lá liên tục, đất không được nghỉ ngơi, luân, xen canh với các loại cây trồng khác thì khả năng tái sinh và bùng phát sâu đục thân là rất cao
  10.Việc đốt mía sẽ làm giảm lớn lượng khí trong bầu khí quyển (làm mỏng tầng khí) với lượng hạt bụi dính lơ lửng trong vùng đốt mia còn cao hơn so với khu vực thành phố.
  11.Việc đốt mía loại trừ tản dư trong đất, điều đó sẽ tạo điều kiện cho sói mòn rửa trôi, cỏ dại mọc và mất độ ẩm… của đất trong lúc cần thiết cho mía tái nảy mầm.
  Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Những nhà nghiên cứu đã tìm ra phương pháp tái sử dụng lá mía làm phân hữu cơ đã đạt được nhiều thành quả to lớn. Hiện nay phương pháp này đã được áp dụng rất rộng rãi tại các nông trường sản xuất. Quy trình diễn ra ngay sau khi lá mía được tuốt lá và chặt ngọn. Người lao động sẽ sử dụng máy thu gom và cắt nhỏ lá mía để cắt nhỏ lá mía. Lá mía sau khi được cắt nhỏ sẽ được ủ với vi sinh vật. Sản phẩm của quá trình này là phân hữu cơ có thể sử dụng ngay cho vụ trồng mía sau. Nhờ đó mà người dân sẽ tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể so với việc mua phân hữu cơ. Ngoài ra lá mía băm nhỏ có thể sử dụng làm nguồn thức ăn cho vật nuôi như bò, trâu, hươu…
 

Lá mía sau khi được thu gom và băm nhỏ.
 

  Lợi ích của việc bóc lá mía, tủ lá, không đốt các chất tồn dư của vụ thu hoạch mía lá có thể là những bất lợi của đốt lá mía, Mặt khác, việc thu hoạch mía xanh không đốt các chất tồn dư của vụ thu hoạch cho phép sử dụng làm nguồn thức ăn cho gia súc, chất đốt, nguyên vật liệu và sản xuất phân hữu cơ…kết hợp với việc luân canh cải tạo đất sẽ mãi mãi là hình ảnh tương lai đẹp của môi trường, của kinh tế và hiệu quả.